Malezya mutfağını tanımlamak için en uygun kelimeler “mozaik” ve “birleşim” olur. Bu yüzden Malezya’da yeme içmeyi kısaca anlatmak hiç kolay değil. Dünyada çok az ülke Malezya kadar çok kültürlü bir yapıya sahip. Bu kültürel çeşitlilik, ülkenin yemeklerine de doğrudan yansıyor.
Malezya, yüzyıllar boyunca Orta Doğu, Hindistan, Çin ve Endonezya gibi uzak coğrafyalarla yapılan deniz ticaretine açık kaldı. 18. yüzyıl sonundan 1957’deki bağımsızlığa kadar süren İngiliz sömürge dönemi de bu karışıma yeni katmanlar ekledi. Ortaya çıkan mutfak, sadece farklı yemek kültürlerinin bir araya gelmesinden ibaret değil. Aynı zamanda yerel malzemelerle zenginleşen, belirgin bir campur (karışım) lezzetine sahip özgün bir tat dünyası.
Malezya mutfağının ortak paydası ise net: Acılı tropikal baharatlar ve yoğun aromalı meyveler. Bu ikili, her lokmayı unutulmaz hale getiriyor. Malezya mutfağının labirent gibi tat dünyasına giriş yapmak isteyenler için bazı temel öneriler burada.
İçindekiler
Bir Milleti Birleştiren Lezzet: Nasi Lemak
Malezya’da neredeyse herkesin ortak noktada buluştuğu geleneksel bir yemek varsa, o da kesinlikle nasi lemak. Ülkenin ilk astronotu Dr. Sheikh Muszaphar Shukor’un bu yemeği uzaya götürmesi, bu lezzetin halk nezdindeki değerini net biçimde ortaya koyuyor.
“Nasi lemak” kelimesi doğrudan çevrildiğinde “yağlı pirinç” anlamına geliyor. Bu, pirincin hindistan cevizi sütüyle pişirilerek kazandığı o yoğun, kremamsı lezzete işaret ediyor. En sade haliyle yanında kızarmış hamsi benzeri ikan bilis, acı biber ve karidesle hazırlanan sambal sos, kavrulmuş yer fıstığıyla birlikte sunuluyor. Ülkenin dört bir yanında sabah kahvaltısı olarak tüketilen bu atıştırmalık, genellikle muz yaprağına sarılmış üçgen paketler şeklinde satılıyor. Elle ya da yanınızda getireceğiniz kaşıkla yemeniz oldukça yaygın.
Daha doyurucu versiyonlarında kızarmış tavuk, dilimlenmiş salatalık, kızartılmış tofu ya da tempeh gibi ek malzemeler de bulunabiliyor.
Nerede Yenmeli?
Çoğu sokak tezgahı nasi lemak paketlerini soğuk olarak sunuyor. Kuala Lumpur’daki SS15 pazarının içindeki sade bir dükkân olan Gerai Opah, yavaş pişirilmiş etli versiyonuyla öne çıkıyor. Daha şık bir kafede denemek isteyenler için, başkentin merkezindeki Chinatown bölgesinde yer alan Old China Cafe iyi bir tercih.
Pilavla Başlayan Zenginlik: Nasi Campur, Nasi Kandar ve Economy Rice
Malezya’da klasik bir öğün, beyaz pilavın üstüne serbestçe seçilen türlü türlü körilerin eklenmesiyle oluşur. Önünüze uzanan metal tepsilerde sebzeden tavuğa, kırmızı etten balığa kadar sonsuz seçenek bulunur. Ülkedeki başlıca etnik grupların her birinin kendine özgü bir versiyonu vardır.
Malay halkı nasi campur (karışık pilav) tercih eder. Bu versiyon genellikle daha yoğun ve ekşimsi aromalara sahip körilerle sunulur. Müslüman Hintliler ise nasi kandar ustasıdır. “Kandar”, eski Hintli satıcıların pirinci omuzlarında taşıdıkları sırıklarla taşımalarına atıf yapar. Bu yemek, bol baharatlı ve akışkan körilerle servis edilir. Çin kökenli Malezyalılar ise “economy rice” adı verilen bir seçenek sunar. Bu versiyon daha az körili, daha çok sotelenmiş sebzelerle hazırlanır ve özellikle öğle yemeği için çok tercih edilir.
Her çeşitten tatmak mümkün fakat dikkatli olmakta fayda var: Seçtikçe fiyat artar. Her eklediğiniz malzeme, ekstra kaşık demektir ve hesabınıza yansır.
Nerede Yenmeli?
Yemek cenneti Penang, nasi kandar konusunda ünlü bir duraktır. Little India’daki Tajuddin Hussein, tavuk ve dana etli körileriyle yerel halkın favorisi. Kuala Lumpur’da ise Mont Kiara ile Kota Damansara arasında kalan Restoran Sambal Hijau, bölge sakinlerinin sürekli önerdiği bir durak.
Laksa’nın Farklı Yorumlarını Tatmadan Dönme
Malezya ile Singapur arasında kime ait olduğu hâlâ tartışılan laksa, baharatlı bir erişte yemeğidir. İçinde genellikle didiklenmiş uskumru, taze otlar, hindistancevizi sütü, tamarind ve çeşitli baharatlar bulunur. Bu yemeğin kökeni Peranakan Çinlilerine dayanır. Fakat Malezya’da olduğu gibi, tek bir tarifle sınırlı değildir.
Asam laksa, yoğun umami tadıyla dikkat çeker, bu yüzden herkesin damak tadına hitap etmeyebilir. Daha yumuşak bir alternatif isteyenler için Thai laksa (yerel adıyla laksa lemak ya da Siam laksa), aromatik ve zengin bir et suyuna sahiptir. Borneo’nun Sarawak eyaletine özgü Sarawak laksa ise tavuk ve karides suyu ile hazırlanan, daha kremalı bir çeşittir.
Laksa Johor, farklılığıyla öne çıkan bir başka versiyondur. Efsaneye göre, Johor Sultanı’nın İtalya seyahatinden sonra geliştirdiği bu tarifte klasik pirinç eriştesi yerine spagetti kullanılır. Kuah adı verilen yoğun sos, taze balık, kurutulmuş karides, hindistancevizi sütü ve köri karışımıyla hazırlanır.
Nerede Yenmeli?
Penang adası laksa konusunda ülke çapında ün kazanmış bir durak. En bilinen tezgâhlardan biri, Air Itam kasabasındaki Laksa Air Itam. Pandemi sırasında kapanma riski yaşamış bu mekân, artık sadece hafta sonu sabahları açık. Adanın güneyindeki Balik Pulau kasaba meydanında bulunan Kim Seng Kopitiam, onlarca yıldır lezzetli asam laksa sunuyor. Yakınlardaki Kim Laksa, Nan Guang Kopitiam içinde yer alıyor ve bölgedeki diğer ünlü duraklardan biri olarak öne çıkıyor.
Efsane Lezzet Rendang’ı Mutlaka Tadın
Rendang, Sumatra’nın Minangkabau halkından doğmuş ve zamanla Malay Yarımadası’ndaki yerleşik Malaylar arasında da benimsenmiş bir yemektir. Hindistancevizi sütü, aromatik otlar ve baharatlarla ağır ateşte saatlerce pişirilen et, yumuşayıp karamelize bir hale gelir. Aile buluşmaları ve Ramazan sonrası kutlanan Hari Raya Aidilfitri gibi özel günlerin vazgeçilmez yemeğidir.
Nerede Yenmeli?
Bir Malay düğününe ya da aile kutlamasına davet alma şansınız yoksa, ülke genelinde en iyi rendang’lardan bazılarını Malezya Yarımadası’nın kuzeydoğu kıyılarında ve iç bölgelerde bulabilirsiniz. Kota Bharu’daki Warung Pokok Cherry, sadece leziz rendang sunmakla kalmıyor, aynı zamanda nasi dagang gibi hindistan cevizi ve balık köriyle yapılan geleneksel doğu sahili pilav yemeklerini de servis ediyor.
Borneo’nun Vahşi Tatlarını Keşfedin
59 farklı etnik gruba ev sahipliği yapan Sarawak ve Sabah eyaletleri, Borneo Adası’nda yer alıyor ve Peninsular Malezya’dan oldukça farklı bir mutfak kültürüne sahip. Buradaki yemekler genellikle ormanda toplanan eğrelti otları ve av etleri gibi yerel malzemelere dayanıyor. En yaygın kullanılanlardan biri midin, ormandan toplanan ve sotelenerek sunulan yerel bir eğrelti otu.
Yemek yapma teknikleri de farklı. Sarawak’a özgü ayam pansuh, bambu saplarının içine tavuk, su, baharat ve manyok yaprakları doldurularak kamp ateşi kenarında yavaşça pişirilen eşsiz bir lezzet. Sonuç, is kokusu taşıyan, aroması yoğun bir yemek.
Nerede Yenmeli?
Bu özgün lezzetleri tatmak için ormanın derinliklerine gitmenize gerek yok. Çoğu büyük şehirde orman yemeklerine odaklanan en az bir restoran mevcut. Kuching’deki modern tasarımlı Le Pau, Sarawak mutfağına yenilikçi bir yaklaşım sunuyor. Miri’deki Summit Cafe, Kelabit Yaylaları’ndan gelen orang ulu mutfağını yansıtıyor. Burada yabani otlar, fermente edilmiş güçlü aromalı etler ve yerel kijang (bir tür orman geyiği) gibi malzemeler servis ediliyor.
Vejetaryen ve Veganlar İçin Cennet Gibi Bir Ülke
Malezya, vejetaryen beslenmeye son derece uygun bir ülkedir. Üstelik veganlar için de seçenekler her geçen gün artıyor. Çoğu şehirde, self-servis usulü çalışan ve economy rice tarzında hizmet veren vejetaryen restoranlar bulunuyor. Penang’daki Pulau Tikus semtinde yer alan Evergreen Vegetarian, bunlardan biri.
Kuala Lumpur ve Batı Sahili’ndeki Malezya Hint topluluğunun Tamil kökeni sayesinde, idli ve çeşitli dosa türleri gibi sağlıklı Güney Hindistan yemekleri kolaylıkla bulunabiliyor.
Turistik bölgelerde ise vegan kafeler oldukça yaygın. Kuala Lumpur’un Petaling Street bölgesinde La Gula ve Hungry Tapir bu konuda öncü. Ipoh gibi daha küçük şehirlerde bile bu trend yakalanmış durumda. Vegan Delights Cafe ve V Life, ziyaret edilebilecek popüler vegan adreslerden.
Cesaret Et: Durian’ı Tat
Sevenin tutkuyla bağlandığı, sevmeyenin yanına bile yaklaşmadığı durian, dikenli kabuğuyla tanınan ve “meyvelerin kralı” olarak anılan bir meyvedir. Görmeden önce kokusunu almak mümkün. Malezya’nın simgelerinden biri haline gelmiş olan bu meyveye, yerel halk adeta bağımlı.
Kimisinin “gaz, kanalizasyon ve kirli çorap karışımı” şeklinde tanımladığı kokusu nedeniyle otellerde ve uçaklarda yasaklanabiliyor. Fakat tadına alışanlar, yoğun ve kremamsı dokusuna hayran kalıyor. Durian, Malezya’nın en çok değer verilen meyvelerinden biri olmasının yanı sıra önemli bir ihracat kalemi.
Nerede Yenmeli?
Başkent Kuala Lumpur’a yakın olan Bentong, tatlı ve aromatik Musang King çeşidiyle ün kazanmış bir durak. Cameron Highlands yakınlarındaki tenha Lojing Highlands bölgesi de bu türün yetiştiği yerlerden. Penang Adası’nın güneybatı ucundaki yeşilliklerle çevrili Balik Pulau ise hem doğal ortamı hem de taze durian çiftlikleriyle öne çıkıyor.
Sonuç olarak, Malezya’nın mutfağı, zengin çeşitliliği ve eşsiz lezzetleriyle her damak zevkine hitap ediyor. İster sokak lezzetlerini keşfedin, ister geleneksel restoranlarda keyifli bir yemek deneyimi yaşayın, Malezya’da her adımda yeni bir tat sizi bekliyor. Ülkenin kültürel zenginliği, yemek kültürüne de yansıyor ve bu sayede farklı bölgelerde benzersiz lezzetler keşfetmek mümkün. Eğer kültürel bir deneyim arayışında iseniz, Malezya turları ve muhafazakar Malezya turları ile bu eşsiz ülkenin hem geleneksel yemeklerini hem de dinamik kültürünü keşfetme fırsatını yakalayabilirsiniz.
